SAĞLIĞIMIZI ETKİLEYEN FAKTÖRLER : ÇEVRE VE ÇEVRELERİMİZ…

Çevre için bizim dışımızdaki her şey diyebiliriz. Bizi etkileyen tüm dış etmenlerdir çevre.

Daha farklı bir tanım ile canlının yaşam ortamı diyebiliriz. Ya da bireyle ilgili canlı cansız her şeydir çevre.

Çevre yaşamı sürdürmemiz ve geliştirmemizi sağlar. Barınak verir, bizi besler, bizi eğlendirir bizi üzer, sağlığımızı olumlu ya da olumsuz etkiler.

Öncelikli ayrımı doğal ve yapay çevre diye yapabiliriz ki; kendi sağlığımız ve gelecek kuşaklar için doğal çevreyi korumak ve saygılı olmak en önemli ödevimizdir.

Bir diğer ayrımı fiziksel, biyolojik ve sosyokültürel çevre olarak yapabiliriz.

Ya da iç içe geçmiş çevrelerde sağlığımızı etkileyen fiziksel, biyolojik, sosyokültürel ve psikolojik faktörler vardır diyebiliriz.

Aldığınız sebzede ki mikroplar veya hormonlar, soluduğunuz havadaki egsoz gazı, yediğiniz yemekteki kötü malzeme çevrenizdir, sizi azarlayan patron, ilgilenmeyen öğretmen, aşkınızı anlamayan eş, yaramaz çocuk ya da şiddet gösteren ebeveyn çevremizdir. Ve bu faktörler dolaylı olarak ya da doğrudan sağlığımız üzerinde etkilidir.

Dardan genişe farklı bir sınıflandırma yaparsak vücudumuza giydiğimiz giysiler, evimiz, sokağımız, okulumuz, işyerimiz, alışveriş yaptığımız yerler, konakladığımız farklı mekanlar, yolculuk ettiğimiz araçlar çevremizdir.

Ve sağlığımız oradan gelecek mikroplara, ısı farklarına, kimyasal etkenlere, gürültüye, fazla ışık ve radyasyona, psikolojik durumumuzu bozan etmenlere açıktır.

Ya da olumlu gelen etkiler sağlığımızı düzeltmede, korumada hatta geliştirmede etkilidir.

Tüm çevreleri etkileyemesek bile en dar halkadan başlayarak çevrenin sağlığımız üstündeki etkilerinin zararsız olmasını hatta sağlığımıza olumlu etkilerinin olmasını sağlayabiliriz.

Özellikle diğer insanlardan bağımsız faktörleri değiştirmek elimizdedir.

Giysilerimizin sağlığa uygun olup olmadığı, temizliği, neyle nasıl yıkandığı, evimizin nasıl ve ne sıklıkta temizlendiği, mutfakta açıkta unutulan yemeklerin bizi zehirleme; en azından midemizi bozma olasılığı, açıkta kalan bulaşıkların bakteri üretme riski, evdeki kimyasalların açıkta unutulduğu zaman çocuklarımız tarafından içilme riski…….

Hepsi kendi minik çevremizde bile sağlığımızı etkileyecek faktörler üzerindeki etkimiz göstermektedir.

Sürekli okuyucularım kimyasallar ile ilgili yazımı hatırlayacaklardır.

Tabi ki işin psikososyal insan ilişkileri boyutu var ki daha karmaşık ve zor… ama yönetilebilir mi en azından sağlığımıza minimum zarar vermesi sağlanabilir.

Ama önce kendi mikro çevremizden başlamakta fayda var…

Sevgilerimle;

Dr. Fahriye Yonca AYAS

KAYNAKLAR

1. Ünal S., Dımışkı E. UNESCO.UNEP Himayesinde Çevre Eğitiminin Gelişimi VE Türkiye'de Ortaöğretim Çevre Eğitimi Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16-17 : 142 - 154 [1999]

2. Güler Ç., Çevre Sağlığı Temel Kaynak Dizisi 2001 Sağlık Bakanlığı

3. Çabuk B., Kraracaoğlu C., Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 2003 36 1-2