BESLENME BESLENME DEDİKLERİ

BESLENME BESLENME DEDİKLERİ...

Beslenelim, yemek yiyelim; onu mu yesek yok yok yemesek…

Beslenme, beslenme dedikleri yemek yemekle nedir dertleri ben de anlayamadım.

Dünyanın en zevkli, en gerekli ve en kolay eylemini nasıl böyle içinden çıkılamaz bir hale getirdik.

Kah ağaçlara tırmanıp ananas topladık; uzak doğuya gidip tohum çaldık, maymunlarla kivi yarışına daldık; denizin dibinden ya da kayaların göbeğinden tuz çıkardık. Dayanamadık şeker yedik ağladık; çikolata görünce uzak kalamadık.

Beslenmek; beslenmek için yemek ya da keyif için yemek yemek. Bu kadar toz dumana; felsefi laflara uzak diyarların tatlarına da ihtiyacımız yok aslında. Eğitimli eğitimsiz herkes konu ile ilgili konuşmakta; paralar ortalığa saçılmakta.

Duralım; nefes alalım niçin yemek yediğimizi hatırlayalım:

1. Beslenmek ve sağlık için

2. Ağız tadı için

3. Dostlarla paylaşmak için

4. Yemek yemeyi sevdiğimiz için

5. Üzülünce

6. Sevinince

Bunlardan önceliği vermemiz gereken beslenme ve sağlık. Sağlıklı yemek yemenin tarifi nedir? İhtiyacımız olan her besin maddesinden yeterince almak. Bu cümle diyor ki: Dengeli ve çeşitli bir şekilde ihtiyacını karşılamak için yemek ye.

Et ye, yumurta ye, yoğurt ye, ayran iç, biraz hamur işi ye, sebze ye, meyve ye, ot ye, baharat ye, bal ye, tahin ye, pekmez ye, yağlı tohumlar ye. Pişmiş ye, çiğ ye haşlanmış ye, tek tek ye, karıştırıp ye.

Ama hepsinden yeterince ve ölçülü ye. Çok istiyorsan şeker de ye ama zararlı olduğunu bil de ye. Kendin için direksiyona sen geç; yiyecekler, oburluğun ya da anlık tatmin olma isteklerini oturtma kaptan koltuğuna.

Demek ki önce yaşımıza, kilomuza, cinsiyetimize ve yaptığımız işe göre ihtiyaç duyduğumuz gıdaları ve miktarını tespit edeceğiz. Bu tespitten sonra ise bu gıdalar arasından sevdiklerimizi seçeceğiz. Sevdiğimiz ve beslenme ihtiyacımızı karşılayan gıdalar bütçemize uygun mu bunu da tespit edeceğiz.

Burada karşımıza çıkabilecek sorunlar:

1. İhtiyacımıza uygun ve sevdiğimiz gıdalar bütçemize uygun değil.

2. İhtiyacımıza uygun gıdaları sevmiyoruz

Her iki sorunun cevabı şu olur: Yerine ne koyabiliriz. Buradaki anahtar ihtiyacımızı karşılamasıdır. İhtiyacımızı karşılayan bütçemize uygun bir gıdayı nasıl sevebileceğimiz bir hale getirebiliriz. Soslar, baharatlar, farklı pişirme sunum şekilleri, farklı malzemeler ile karıştırmak mı, farklı pişirmek mi?

Bizim toplumumuz için damak zevki çok önemlidir. İhtiyacımıza ve bütçemize uygun bir gıdada elimizi gönlümüzü üzmeye gerek yok. Hijyen kurallarına uyalım; yiyeceğimiz miktarı kararında tutalım yeter. İşte yeni bir sorun miktar ne olacak? Damak zevkimizi tatmin edecek; azıcık da sağlık sınırlarını zorlamayacak bir miktar tutturabildiysek ne güzel. Ama hep de damak zevkinin sesi dinlenmez ki…Şöyle arada bir miktarı ‘Ey sağlığım senin için yemiyorum’ diyip de rafa kaldıralım. Hani yemek bizi değil de biz yemeği kontrol edelim.

Damak zevkinde ikinci önemli konu ise seviyoruz ama faydası yok, hatta zararı var…eyvah eyvah… sadece faydası yoksa önemli değil ama zararlı olduğu bilimsel verilerle ispatlanmış ise dursak mı?

Bana sorarsanız; bu dünyadaki bütün nimetlerin ve canlıların yaratışının sebebi var. Yiyecekler de öyle. Evet şeker zararlı ama aşk acısından ağlayan bir kadının gözyaşlarına çok iyi geldiği de gerçek zaman zaman. Bu da bir fayda.

Öncelikli olarak zararlı diye bilinen gıdanın yerine ne koyabiliriz; gerçekten yemek istiyor muyuz, elimiz alışkanlıkla mı gidiyor? Mesela hiç şekersiz çay denemeden mi çaya şeker atıyoruz? Ya da çok şeker atıyoruz. Hani acaba o tatlının yerini tahin pekmez de alabilir mi? Hangi gıda ne kadar yenirse, niçin zararlı? Biz o gıdayı alışkanlıkla mı yoksa sevdiğimiz için mi tüketiyoruz?

Yemek yemek ve dostlarla paylaşmak en güzeli işte budur. Masa başı sohbetleri, çay saatleri… Oralara hazırladığımız gıdalarda hem zararsız, hem damak zevkimize uygun ne seçebiliriz? Ya da zararlı ile zararsızı nasıl karıştırabiliriz? Hani hamur işi çoksa tatlı değil meyve koysak; etin yanına bol salata dağıtsak nasıl olur?

Çorbalar ile önce bir karın doyursak; şöyle bir sarmısaklı cacık ile sindirimi sağlasak…

Tüm bunların yanı sıra bir de uzaklardan gelen gıdalar var. Çörekotunu yemeden keten tohumuna yönelmeyi, elma olmayan dolaba ananas koymayı, mercimek yoksa adını bile bilmediğim tohumları denemeyi, ayran yerine kola içmeyi, çay yerine meşrubatı ele almayı, Türk kahvesi içmeden hazır kahvelerle günü bitirmeyi hiç de denemeyin derim ben. Ne demiştik; önce sağlık ve damak tadı sonra da bütçe… Ayrıca her bölgenin toprağının doğal olarak kendi insanına uygun gıda verdiğine inanıyorum.

Özetle:

Sağlığımıza faydalı, damak tadımıza uygun, bütçemizin izin verdiği her gıda iyidir. Sevip de sadece faydasız olanlar ile derdimiz yok; sevip de zararlı olanları değiştirebiliyorsak ne ala; olmuyorsa azaltalım. Genelde sağlıklı besleniyorsak; arada bir ipin ucunu kaçırıyorsak çok da kasmaya gerek yok. Ancak ne diyoruz zaman zaman: ‘Sağlığım bugün senin için yemedim ya da az yedim’

Afiyet olsun…

24.08.2018