BITCOIN VE İŞ SAĞLIĞI

‘’BITCOIN; GÜVENSİZLİKTEN DOĞAN GÜVENSİZLİĞE GÜVEN’’ F. Yonca AYAS

Dünyada farklı beklentileri olan insanlar kapitalist sistemle mücadele için hep arayış içinde olmuşlardır. Arayışlar ise genellikle çağın gelişimine ayak uydurmuştur. Para hırsı ve paranın gücü ile yönetme çabasına karşı geliş ise hep gündemde kalmıştır.

İşte yine böyle uzak bir zamanda bilinmeyen bir adam beyaz bir sayfa açmaya karar verdi.

İtibari para birimine karşı asıl problemin güven olduğunu öne süren Satoshi NAKAMATO olarak bilinen bir kişi veya grup bölünebilirlik, taşınabilirlik ve kıtlık durumlarına karşı çözüm olması için BITCOIN ‘i yarattı (1).

Merkez bankalarının ve yöneticilerinin hatta yöneticilerin yöneticilerinin kontrol edemeyeceği bir para birimi.

Kazanç için büyük potansiyel oluşturan bitcoin. Hedefleri kaybetmemek olan traderler için yeni hedef (2)

Bir kullanıcı adı ve hesap doğrulama ile işleyen sistem.

Biraz kafa karıştırmak istiyorsanız aşağıdaki iki şekli anlamaya çalışınız:

‘’İhtiyaç duyulan istekli iki tarafın güvenilir üçüncü bir kuruma ihtiyaç duymak yerine kriptografik kanıta dayalı sistem ile doğrudan para katarabileckelri elektronik ödeme sistemidir (3)’’

Ya da daha kısa bir anlatım ile arada aracı olmadan kişiler arası güvene dayalı para transferi. Biraz sistem dışı. İllegal mi? Kimse bunu iddia edemiyor, edemez de…

Kullanımı daha riskli olabilir mi? Doğrudan kanunlar ile örtülü olmadığı için diğer ödeme sistemlerine göre olabilir (4).

Ama belki de işin temeli bu, sisteme değil BITCOINCI’ ye güvenmek. İnsanın birbirine güvenmesi.

Aslında bu yazının konusu da bu değil. Asıl konu şu anda BITCOIN peşinde olan trader’ ların iş sağlığı. Ne olacak halleri?

Çünkü hedefleri kaybetmemek, kazanmak. Her zaman hazır olmak zorundalar. Zaten stresli bir meslek iken yaptıkları üstüne bir de BITCOIN stresleri eklendi. İş sağlığı neden ilgili BITCOIN ile?

İş sağlığı işyerinde, evde ve toplumda çevreden kaynaklanan sağlığa zarar verici etkenleri tanıyıp önlemek ve tedavi etmektir (5). İş sağlığı ekonomi, hukuk, sosyoloji kapsamlı, çok boyutlu aile ve toplum dahil herkes için ortak idealler içeren çok boyutlu bir bilim dalıdır.

Geçmiş yıllarda iş yaşamında taraflarca yeterince önemsenmemiş olan iş sağlığı ve güvenliği küreselleşen dünyada başarılı olmanın temel taşlarından biri haline gelmiştir (6). Gün geçtikçe çalışan sayısının artması iş yaşamının insan hayatında daha önemli bir alanı kapsaması ve oluşan değişik çalışma biçimleri iş sağlığı profesyonellerinin çalışma ve ilgi alanlarını genişletmiştir.

Bu bakış açısı ile traderların özellikle BITCOIN peşinde koşan traderların olası iş sağlığı risklerini incelersek:

Öncelikle ekranlı araçla çalışanların tüm iş sağlığı risklerine sahipler

Gözler, sürekli oturma nedeniyle sırt bel, el bileklerinde ağrılar uzun vadede kas iskelet sistemi hastalıkları.

Elinde başucunda sürekli takip için cep telefonu olma olasılığı

Stresin iş sağlığı açısından BITCOIN alıcıları için riskleri

Doğru işlem yapma stresi, yanlış işlem yapılınca geri dönüş yoktur. Para gider.

Şifre ezberleme, oluşturma, saklama bilgileri saklama stresi

Doğru zamanda alıp satma stresi

Bilinmeyen bir paranın peşinden koşma stresi

Çevreye söylesem mi söylemesem mi stresi

Kazandığı parayı açıklama stersi

Kaybettiği parayı açıklama stresi

Devlet memurluğu gibi mesleklerde kazandığı parayı kanuni açıklama zorunluluğu

Firmalar için kazanç ve yatırım açıklama zorunluluğu

Firma olarak bitcoine yatırım yapınca tutucu hissedarların tepkisi

Kişisel alışverişlerde yasal boşluk stresi

Beslenme için iş sağlığı riskleri

Sürekli zaman takibinden veya koşuşturmaktan dolayı abur cubur, ayak üstü yenen yemekler, karbonhidrat ağırlıklı beslenme, gazlı içecekler, az su tüketimi. Belki alkol ve sigara tüketimi. Zamanla sindirim sistemi sorunları

Çalışma zamanlarına dair BITCOIN takipçilerinin iş sağlığı riskleri

Düzenli olmayan çalışma ve uyku saatleri. İnsan biyolojik ritmine aykırı hatta ritmi bozucu çalışma tempo ve sistemi. Zamanla gelişebilecek uyku sorunları.

Hareketsizlik nedenli iş sağlığı riskleri

Kilo alımı, kas eklem ağrıları, şeker ve kalp damar vb. hastalıklara risk oluşması.

BITCOIN takipçisi olarak sağlığı korumak için neler yapılmalı?

Aşağıdaki tavsiyeler sağlığınızı koruduğu gibi alacağınız kararların da daha dengeli, isabetli ve doğru olmasını sağlayacaktır.

Çalışma saatleri dışında mümkün olduğunca ekrandan uzak durulmalıdır. İş dışındaki hobiler ekrandan bağımsız olmalıdır.

Günde en az yedi saat uyunmalı ve bu uykunun bir kısmı mümkün olduğunca gece 23.00-02.00 arasında olmalıdır.

Beslenmede ve kalori alımında dikkatli olunmalı, alkolden uzak durulmalıdır.

Sigara mümkünse hayır…

İçecek olarak mümkün olduğunca su tüketilmelidir.

Gün içinde mutlaka arada bilgisayar başından kalkıp beş on dakikalık egzersizler yapılmalıdır.

Haftada en az üç gün en az yarım saatlik yürüyüş, jimnastik vb rahatlatıcı sporlar yapılmalıdır.

Gün sonunda ılık bir duş stres için mükemmele bir çözümdür.

Mümkün olduğunca açık hava ve güneşten faydalanılmalıdır.

Mümkünse kripto para dalgalanmaları için telefona, bilgisayara uyarıcı sinyaller konarak delirmemeye ekran manyağı olmamaya çalışılmalıdır

Ekonomik olarak daha az strese girebilmek için olayın yönetimini ele almak iyi gelebilir: ‘’Şu fiyattan alırım, şu fiyattan satarım ‘’ gibi kararlar gibi.

Ekonomik olarak daha az strese girmek için farklı yatırımlar yapılmalıdır.

Ekonomi sadece kripto paradan ibaret olmadığından ekonomiyi etkileyen farklı değişkenler de izlenmeli, incelenmelidir.

Alınan kararın sonucu ne olursa olsun geriye bakılmamalıdır çünkü bir sonraki adım şaşabilir.

Bu son ekonomik öneriler kendinize ve kararlarınıza güveninizi artırarak stres yönetiminizi kolaylaştırabilir.

İş sağlığı herkes için olduğu gibi BITCOIN piyasasında da gereklidir.

Bakalım yaşlı dünyamız daha neler görecek?

Dr. Fahriye Yonca AYAS

İşyeri Hekimi

Çalışma Ekonomisti

KAYNAKLAR

ICRYPEX | Blog | Bitcoin Neden Üretildi?
ICRYPEX | Blog | Trader Nedir?
Nakatamo S., Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System
Segendorf B., What is Bitcoin? Sveriges Riksbank Economic Review 2014:2 S: 71
Levy B. ve ark., Occupational and Environmental Health Recognizing and Preventing Disease and Injury Sixth Edition 2011
Jılcha K., Kitaw D., Industrial occupational safety and health innovation for sustainable development Engineering Science and Technology, an International Journal 20 (2017) 372–380

foto: www.dw.com sitesinden alınmıştır