İYİLİK HALİ NAM I DİĞER WELLNESS KİME NE KADAR DÜŞMELİ?

İyilik hali (wellness ) kavramı son yıllarda sağlıklı olmayı simgelediğinden tıp ve psikoloji alanlarında tartışılmakta ve yazılara konu olmaktadır. Psikoloji ve kişisel gelişme alanındaki çalışmaların temel amacı tüm bireylerin her açıdan sağlıklı, kendilerinden ve yaşamlarından doyum alan bireyler olmalarına yarayacak gelişimi desteklemektir(1). Ancak gerek bu alandaki çalışmalara ve gerekse  tıbbi söylemlere baktığımızda genel olarak kişsel gelişim kavramı için  yaşamdan doyum alma, beslenme, fiziksel aktivite, spiritüel büyüme toplumsal iyi ilişkilerden söz edilmekte olup sürekli olarak iyilik halinin korunması ve daha iyi hale getirilmesi tartışılmakta, irdelenmektedir ((2)(3)(4  (1den alıntı)) .

Ne yazık ki  tüm bu kavramlar ve akademik yaklaşımlar biraz havada  ve gerçek yaşamın dışında kalmaktadır.  Sanki böyle iyi olma hali okumuş, ekonomik sorunlarını çözmüş tek derdi stres olan insanlar için önerilmektedir. Ya da öneriler hep öneren kişilerin olması gerektiği kurallar içinde olmak zorundadır. Genellikle de kişisel gelişimin bir parçası bireysel sorumluluk olarak görülmektedir. Tam da durulması gereken bir nokta çünkü:

1. İçinde yaşanılan toplum, çevre  katkı sağlayamıyorsa bütüncül  bir iyilik haline ulaşmanız  ve sürdürmeniz çok  zordur.  İyilik haliniz olmaz  değil ama bütüncül olmaz .
2. Toplumdaki her birey için kalıplaşmış iyilik hali modelleri sunulamaz.
3. İyilik hali kişisel gelişim, spiritüel büyüme ve iyi ilişkiler kurup spor yapma sağlıklı beslenme ile sınırlandırılamaz.
4. İyilik halini bir tabana  oturtmazsanız sürekliliği  sağlanamaz.

 

 

Yukarıda yazılanlar kapsamında bakılacak olursa asıl olan kalıplaşmış kurallar ile değil de her insanın kendi koşullarında olabilecek en iyi hissetme halini sağlamaktır.

Evi olmayan bir insana barıncak yer sağlamak iyi hissetmesi konusunda önemli bir basamaktır örneğin.

Maslow ihtiyaçlar piramidini uygulayarak iyilik hali düşünülecek olursa ilk basamakta barınma en üst basamakta kendini geliştirme ve spirtüel yaklaşım vardır. Hemen altını çizelim burada ki spiritüel yaklaşım dini inanç değildir.

Barınağı ya da sağlıklı bir barınağı olmayan insana ‘’Sen bekle senin iyi hissetme sıran değil’’ mi denecek? Asıl sorunu çözülmesi gereken insan o değil midir?

Buradan çıkan sonuç şudur ki iyilik halinin basamaklı olarak tartışılması, biyopsikososyal yaklaşım ile öneri sunulması gereklidir.

Bireyleri iyi hissetmeleri için değişime maddi,manevi psikolojik tüm koşulları içeren değişime zorlamak yerine kendi koşulları içinde nasıl daha iyi hissedebileceklerine dair yardımcı olunmalıdır.

Bir diğer yanı da kendi manevi değerleri ve sosyokültürel bakış açılarına göre iyilik hali sağlamaktır.

İyilik halinin alt boyutları vardır (1) ancak ne yazık ki gözden kaçmaktadır.

İyilik hali kendini geliştirmektir ama bunu istemeyen ya da o anda yapamayacak birey kendini iyi hissedemez diye bir yaklaşım olmamalıdır.  Bir insanın beklentisi sanatsal etkinlikler ise verilmesi gereken odur ama belki başka bir kadın evde örgü örerek daha mutlu olacak ve kendini verimli hissedecektir. Birine tiyatro veya konser için olanak sağlanırken diğerine de örgü malzemesi ve modelleri sağlamaktır iyilik halini sunmak.

Genel toplumda ise hizmet sunucuların toplumsal ve bireysel iyilik hali için yapmaları gereken temel ihtiyaçlardan başlayarak EŞİT DEĞİL ADİL hizmet sunmalarıdır.

 

Karnını doyuramayan insandan ruhunu doyurmasını bekleyemezsiniz ve ona da iyilik hali senin hakkın değil diyemezsiniz. Çünkü sağlanan yemeğin üstüne içebileceği bir bardak çay da onun iyilik halidir. Onun yaşam koşullarını daha iyi bir hale getirmeye çalışırken mevcut düzen içinde de olabilecek en iyi halini sağlamalı, önermelisiniz.

Özetle iyilik haline tabakalı bakmak, tabakalı sağlamaya çalışmak, tabakalı tavsiye vermek gereklidir.

Bu konudaki rehberler ise Maslow ihtiyaçlar piramidi ile biyopsikososyal yaklaşımdır.

 

Kaynaklar

 

1. Owen, F. K. (2020). Okullarda İyilik Hali ve PDR Çalışmaları. Okul Psikolojik Danışmanlığı Dergisi, 3(1), 29-58.
2. Myers, J.E. (2001). Well Workbook. Mind Garden Publisher, LA.
3. Renger, R.F., Midyett, S.J., Soto-Mas, F.G., Erin, T.D., McDermontt, H.M. , Papenfuss , R.L. ... Hewitt, M.J. (2000). Optimal living profile: An inventory to assess health and wellness. American Journal of Health Behaviour. 24(6):403-412. doi:10.5993/AJHB.24.6.1.
4. Walker, S, & Hill-Polerecky, D. (1996). Psychometric evaluation of the Health-Promoting Lfestyle Profile II. Unpublished manuscript. Omaha, University of Nebraska Medical Center.

 

Dr. Fahriye Yonca AYAS

19.04.2024