TIBBİ YAKLAŞIM
Tıbbi yaklaşım özellikle meslek hastalıklarının önlenmesinde
Risk analizi ve risk yönetimi ile alınan tedbirler her zaman meslek hastalıklarını önlemeye yetmeyebilir. Tıbbi yaklaşımın bir parçası olan periyodik muayeneler hastalıkların erken dönemde tespit edilmesini sağlar. Ayrıca yaşadığı sağlık sorunları ya da kullandığı ilaçların yan etkisi nedeniyle iş kazası açısından risk taşıyan çalışanın da tespitini sağlar. Tıbbi yaklaşımın bir parçası olan işe giriş ve periyodik muayene dışındaki sağlık muayeneleri ise işyeri hekiminin çalışanların sağlık sorunları hakkında bilgi sahibi olmasına olanak verir. Ayrıca gözden kaçabilecek bir işyeri riskinin fark edilmesini sağlayabilir.
İşçi sağlığı programları, hiçbir ülkenin vaz geçemeyeceği temel sorumlulukları kapsayan Alma Ata bildirgesi (1978) ile tanımlanan temel sağlık hizmetlerine sonradan oluşturulan genişletme ile katılmıştır.
İş sağlığı profesyonelleri olarak işyerinde yapılacak her işlem aslında tıbbi yaklaşımın parçası kabul edilebilir. Daha önce de değinildiği gibi işyeri içinde yapılacak tüm uygulamalarda, değişikliklerde çalışan sağlığının nasıl etkilenebileceği düşünülmelidir.
|
Proktif tabanlı İSG sistemleri bireylerin güvenliğini artırır ve finansal kayıpları önler |
Tıbbi yaklaşımlar işe giriş ve periyodik muayenenin yanı sıra korunma önlemleri, genel sağlık eğitimi, sağlığın korunması ve geliştirilmesini içermektedir.
Genel sağlık eğitimi, sağlığın korunması ve geliştirilmesi önemli halk sağlığı konularıdır. İş sağlığı ise halk sağlığının çok önemli bir bileşenidir. İş sağlığı alanında önemli yeri olan koruma da halk sağlığının temel ilkelerinden bir tanesidir
Genel sağlık eğitimi çalışanın kendini, sorunlarını tanımasını sağlar. Genel sağlık yaklaşımı konusunda bilgisi olan çalışan sorunun işten kaynaklanıp kaynaklanmadığını ayırt edilmesinde işyeri hekimine yardımcı olur. Çünkü bazen bağlantı bilinse bile iş sağlığı profesyonelleri, çalışanlar ve diğer ilgili kişiler sorunun işyeri ortam koşulları ile ilişkisini kuramayabilir
Tüm iş sağlığı eğitimleri, aşılamalar, beslenme önerileri, su içiminin tavsiye edilmesi, psikososyal risk etmenlerinin incelenmesi ve önlemler alınması, ortam faktörlerinin optimal koşullarda tutulma çalışmaları, KKD seçimleri, işyeri çatışmalarının önlenmesi, iletişim sorunlarının çözümü için gösterilecek çabaların tümü tıbbi yaklaşımın bir parçasıdır. Sağlıklı bir yaşam, çalışma çevresi ve iş sağlığı gerekli sağlık kurallarının işletilmesi ile sağlanabilir
İşyeri hekiminin bakış açısı genelden özele olmalıdır. Şekilde görüldüğü gibi sağlık kuralları genelden özele halkalara sahiptir.
Yaşadığımız dönemde işyeri hekimliği ‘’işgücü sağlığının bozulmasını önlemek’’ amacı ile ‘’verimlilik’’ yani ‘’maksimum kâr’’ amaçlı hale dönüştürülmek istense de tüm sağlık hizmetlerinin odak noktası ‘’önce insan’’ olmak zorundadır
İşyeri hekiminin tıbbi yaklaşımı KDT bazında, bilimsel yaklaşıma uygun, biyopsikososyal bakış açısı ile tarafsız olmalıdır.
Tıbbi yaklaşım içeriğinde çalışan sağlığının izlenmesinde asıl sorumlu ve yetkili kişi işyeri hekimidir. İşyeri hekimi mevzuatın öngördüğü kuralların ışığında işyerinin özelliklerine göre yapılacak tahlil ve tetkiklere, farklı uzman görüşlerine yer vererek çalışanların sağlığını korur ve geliştirir. Sağlığı geliştirmek de tıbbi yaklaşımın önemli bir parçasıdır.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) 2000 Herkes için sağlık hedeflerinde iş sağlığı açısından önemli 5 öneride bulunmuştur:
- Çalışanları iş risklerinden koru
- İşi ve iş çevresini çalışanın yeteneklerine uyarla
- Çalışanın sosyal, zihinsel ve fiziksel iyilik hallerini geliştir
- İşyeri risklerinin sonuçlarını azaltarak mesleki ve işe bağlı hastalıkları azalt
- Çalışanlar ve aileleri için işyerinde veya yakın sağlık tesislerinde koruyucu, tedavi edici genel sağlık hizmeti sağla
Ottawa bildirgesinde (1986) kişilerin kendi sağlıkları üzerindeki kontrolleri ile sağlıklarının gelişmesine katkı sağlamak olarak tanımlanmış olan sağlığı geliştirmek iş sağlığı sistemi içinde tıbbi yaklaşımın bir parçasıdır. Sağlığı geliştirmenin önemli bir bileşeni olan destekleyici çevre insanların yaşadığı, çalıştığı, oynadığı her yeri kapsamaktadır. Bu da bizi ortam yaklaşımına götürür. Sağlığı geliştirme konusunda üzerinde durulan alanların içinde işyeri de bulunmaktadır.
İşyerinde sağlığı geliştirmek çalışanın ve işverenin karşılıklı çıkarları korunarak, işin niteliğinin artırılması, iyi olma halinin oluşturulması, destekleyici bir sosyal çevre demektir
Sağlığın korunması ve geliştirilmesi yaklaşımları iş ve meslek hastalıklarının önlenmesi ile benzer yaklaşımı içermektedir. Bireysel davranışlarda değişiklik sağlanıp olumlu sağlık davranışları tespit edilip desteklenmesi sağlanmalıdır. Sağlığın korunması ve geliştirilmesinde de hastalıklardan korunma ve iş kazası ve meslek hastalıklarının önlenmesi birincil, periyodik sağlık kontrolü ikincil, tedavi ve rehabilitasyon üçüncül korumadır
TEMEL İŞ SAĞLIĞI / AYAS/ BORDO BİLİM YAYINLARI kitabından alıntı yapılmıştır.
Yazı kaynak gösterilerek kullanılabilir
KAYNAKLAR
5. Waldron H.E., Edling C., Occupatıonal Health Practıce Fourth Edition Arnold 2001
6. Bilir N., İş Sağlığı ve Güvenliği Güneş Tıp Kitabevleri Ankara 2016
11. Levy ve ark. Occupatıonal and Enviromental Health, Oxford 2011 6. Baskı
16. Bilir N., Yıldız A.N., İş Sağlığı ve Güvenliği Hacettepe Üniversitesi yayınları 2013 2. baskı
37. Pala K., Sağlık Hizmetleri İçinde İşyeri Hekimliğinin Yeri İşyeri Hekimliği Ders Notları Kitabı TTB Yayınları 2004
38. Neal A, Griffin M, Safety Climate and Safety Behaviour, Australian Journal of Management, Vol. 27, Special Issue 2002
39. Moral E., İşyeri Hekimliği Nobel Tıp Kitabevleri 2018
40. Özvarış Ş.B., Koçak A., Sağlığı Geliştiren İş Yerleri, İş Sağlığı ve Güvenliği Meslek Hastalıkları Kitabı Editörler: Yıldız A.N., Sandal A., Hacettepe Üniversitesi 2020 s: 441